Column Gerlien van Dalen

Update Leesoffensief

Het is inmiddels een half jaar geleden dat de Leescoalitie, samen met achttien organisaties uit het veld van onderwijs, cultuur en jeugdgezondheid, de noodklok luidde bij de politiek. In oktober 2020 nam minister Van Engelshoven, mede namens minister Slob, de symbolische noodklok en ons manifest Oproep tot een ambitieus Leesoffensief in ontvangst.

Aanleiding voor dit manifest was de zorgelijke staat van de leesvaardigheid in Nederland. Ons land telt 2,5 miljoen mensen die onvoldoende leesvaardig zijn om succesvol deel te nemen aan de samenleving. In alle bevolkingsgroepen in Nederland neemt het vermogen om diep en geconcentreerd te lezen af.

We deden daarom een dringend beroep op de Cultuur- én Onderwijsafdelingen van het ministerie van OCW om gezamenlijk te investeren in een actief en inclusief leesbeleid, waarin leesplezier een essentiële rol vervult. Leesbevordering en onderwijs moeten meer verbonden worden. Een goede leesvaardigheid is een basisbehoefte voor iedereen en er zijn forse investeringen en daadkracht nodig om iedereen in Nederland gelijke kansen te bieden.

We hebben de afgelopen maanden vele reacties mogen ontvangen. Er verschenen ingezonden brieven en columns in de media en via het contactformulier op deze website ontvangen we tot op de dag van vandaag steunbetuigingen. Het is goed om te lezen dat zovelen de strekking van het manifest onderschrijven.

Wat is er in het afgelopen halfjaar gebeurd?

Enkele uren nadat we het manifest publiceerden, brachten de ministers Slob en Van Engelhoven een kamerbrief​ naar buiten over het Leesoffensief met een stand van zaken en voorlopige plannen. Het feit dat de ministers in deze brief onze visie en de noodzaak tot een Leesoffensief delen, is zeker positief. In onze reactie brachten wij met nadruk onder de aandacht dat er voor een serieus en ambitieus Leesoffensief extra inspanningen en forse investeringen nodig zijn, en wij vroegen de ministers nadrukkelijk hier oog voor te hebben.

Sinds de presentatie van het manifest heeft de Leescoalitie verscheidene gesprekken gevoerd met organisaties in het bredere veld van cultuur en onderwijs, in het bijzonder met leraren en andere intermediairs, over de mogelijkheden en complicaties die zij ervaren in hun rol als leesopvoeder en de positie van lezen in het beleid van de school, opleiding of kinderopvang en in hun dagelijks werk. Duidelijk is dat er aan tijd en expertise voor lezen nog veel schort, en dat er aan investeringen in rijke leesomgevingen en structureel en effectief leesbeleid nog veel moet gebeuren. Knelpunten als het lerarentekort en de vele opgaven waar het onderwijs voor staat, staan ook in de weg.

Met het ministerie van OCW zijn we continu in gesprek over de te nemen stappen in het leesonderwijs – en we blijven ook bij de politiek aandringen op een ambitieus leesoffensief met substantiële investeringen in goed leesonderwijs, leesbevordering, bibliotheken en een rijke leesomgeving in kinderopvang en op scholen. Met een bedrag van 90 miljoen per jaar kan er op iedere school van PO tot VO, met de bibliotheek als ondersteuner van effectief leesonderwijs, een goede schoolbibliotheek worden ingericht en onderhouden.

Een beweging

Naast onze eigen acties zien we dat de oproep tot een leesoffensief ook weerklank vindt bij anderen. In het hele land bundelen provincies, gemeenten, scholen, bibliotheken en kinderopvang de krachten om op lokaal of provinciaal niveau een leesoffensief vorm te geven, en maken zij zich sterk voor een geletterde en leesvaardige samenleving. Leest u bijvoorbeeld over deze mooie initiatieven in Brabant en Noord Holland.

Aan initiatieven en daadkracht ontbreekt het kortom niet! En die brengen we op deze website graag onder de aandacht. Hebben we iets over het hoofd gezien? Laat het ons vooral weten.